Van school verwijderd: is dat een straf?

Van school verwijderd: is dat een straf?

Van school verwijderd: is dat een straf? 150 150 Capra Advocaten

De verwijderde leerling en/of zijn ouders zullen deze vraag waarschijnlijk wel met ‘ja’ beantwoorden. Dit ongeacht welke reden de school voor de verwijdering heeft gegeven. Een school daarentegen zal een verwijdering lang niet altijd als straf beschouwen.  Met name niet in het geval een leerling vanwege zijn behoefte aan specifieke zorg van school wordt verwijderd en naar een school gaat waar die zorg wel kan worden verleend (passend onderwijs).  Anders ligt dit bij verwijdering als gevolg van wangedrag. In zo’n geval zal ook de school de verwijdering als bestraffende maatregel aanmerken. Hoe de verwijdering dan juridisch geduid moet worden lag voor in de zaak waarover de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State (ABRvS) op 13 december 2017 heeft geoordeeld.

Aan de beslissing om een leerlinge van een openbare scholengemeenschap in Almere te verwijderen, lag het verwijt ten grondslag dat zij betrokken was geweest bij een geweldsincident. Dit incident had buiten school, tijdens schooltijd, jegens een medeleerlinge plaatsgevonden. Het slachtoffer had lichamelijk letsel opgelopen en werd opgenomen in het ziekenhuis. Met betrekking tot dit incident is de betrokken leerlinge strafrechtelijk veroordeeld. Die veroordeling is onherroepelijk.

Het bezwaar tegen de verwijdering is ongegrond verklaard, het daartegen ingestelde beroep bij de rechtbank eveneens. De leerlinge stelde uiteindelijk zelf hoger beroep in bij de Afdeling. Zij stelde dat de verwijdering een straf (‘criminal charge’) was, zoals bedoeld in artikel 6 van het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM). Zij meende dan ook dat dat haar onschuld uitgangspunt moest zijn (onschuldpresumptie) en dat het strafrechtelijke bewijsrecht moest worden toegepast. Dit laatste brengt mee dat aan de eisen van de bewijsvoering door, in dit geval, de school, veel strengere eisen worden gesteld dan wanneer de verwijdering niet als ‘criminal charge’ wordt beschouwd. In dat geval volstaat het om de feiten aannemelijk maken.

Voor de beoordeling van de stelling knoopt de Afdeling eerst aan bij de Algemene wet bestuursrecht (Awb). Het gaat hier immers om een beslissing van het bestuur van een openbare school. Dit bestuur is in de meeste gevallen een bestuursorgaan als bedoeld in artikel 1:1, lid 1 onder b Awb. Artikel 5:2 Awb omschrijft de verschillende soorten sancties die een bestuursorgaan kan opleggen. “Bestraffende sanctie: een bestuurlijke sanctie voor zover deze beoogt de overtreder leed toe te voegen.”

Voor het antwoord op de vraag of de verwijdering als een bestraffende sanctie moet worden gezien, verwijst de Afdeling naar een eerdere uitspraak. Die uitspraak had betrekking op een maatregel van het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen (CBR). Het CBR had in een aantal gevallen het net behaalde rijbewijs ingetrokken omdat de betrokken examinator had gefraudeerd bij het afnemen van examens. De fraude bestond uit een te soepele toepassing van de rijvaardigheidseisen. Kandidaten die al vele malen elders rijexamen hadden gedaan, soms wel 10 keer, slaagden bij deze examinator steeds in één keer. De examinator liet zich hier overigens voor betalen. Er bestonden dan ook twijfels of de kandidaten wel aan de eisen voldeden. Het CBR had de gedupeerden bij het intrekken van het rijbewijs tegelijkertijd aangeboden tegen beperkte kosten opnieuw examen te doen. Hier was volgens de Afdeling dan ook geen sprake van het toevoegen van nadeel aan de gedupeerden. Verder speelde in de afweging van de Afdeling een rol dat de beslissing van het CBR erop gericht was de veiligheid van het wegverkeer te waarborgen.

Voor wat betreft de beslissing omtrent de verwijdering overweegt de Afdeling dat deze beoogde rust en veiligheid op en rond de school te waarborgen en niet gericht was op de benadeling van de leerlinge. De Afdeling merkt de verwijdering naar nationaal recht aan als een ordemaatregel en overweegt dat de verwijdering ook anderszins niet als een punitieve sanctie kan worden aangemerkt. Het enkele feit dat de verwijdering ingrijpend is voor de leerlinge maakt nog niet dat deze, gelet op de aard en het oogmerk van de maatregel, als ‘criminal charge’ heeft te gelden.

Wat mij betreft had deze wat algemene motivering aangevuld kunnen worden door te verwijzen naar de zorgplicht die op een school rust. Er kan immers pas verwijderd worden als een andere school bereid is om de betreffende leerling toe te laten. Juist dit punt leidt er mijns inziens toe dat een beslissing om een leerling te verwijderen niet beoogt nadeel aan de overtreder toe te brengen. De leerling kan de schoolloopbaan namelijk ononderbroken voortzetten.

Wat in het normale spraakgebruik dan ook wordt begrepen onder ‘straf’, hoeft dat in juridische zin, gelukkig, dus niet te zijn. Toch lijkt het wel verstandig om de aanduiding van de verschillende ‘straffen’ op scholen expliciet in het kader te plaatsen van het waarborgen van de goede gang op school, de eenduidige uitvoering van het pedagogisch beleid, etc. Een toelichting in het leerlingenstatuut en de schoolgids ligt daarbij voor de hand. Juridische haarkloverij over een terechte maatregel na wangedrag wordt hiermee mogelijk voorkomen.

Iets anders is nog dat in het geval van een verwijderingsbeslissing en een geschil daarover, ook de Geschillencommissie passend onderwijs ingeschakeld kan worden. De behandeling van het geschil door de commissie vindt plaats tijdens de bezwaarfase. Zie in dit verband artikel 27c WVO.  Voorzien is, dat de commissie met name ingeschakeld wordt in het geval van verwijdering van een leerling in het kader van passend onderwijs. De commissie geeft namelijk een oordeel, rekening houdend met het schoolondersteuningsprofiel en het ondersteuningsplan (artikel 27c, lid 3 WVO). De uitspraak van de Geschillencommissie d.d. 28 november 2017 – oordeel 107900 (delen foto’s op Instagram) laat echter zien dat de commissie ook zonder dat van enig verband met passend onderwijs sprake is, een oordeel geeft over een verwijderingsbeslissing.

Niet voor juridische haarkloverij, maar wel om te zorgen dat een ingrijpende beslissing zoals de verwijdering van een leerling de rechterlijke toets zal doorstaan, is het in het algemeen raadzaam voor een school om zich tijdig te voorzien van bijstand.

Contact over dit onderwerp

Paula Berends-Schellens

Paula Berends-Schellens

Advocaat
Vestiging:
Den Haag
Sector:
Onderwijs, Overheid
Expertteam:
Arbeidsrecht, Ambtenarenrecht, Onderwijsrecht, Sociale Zekerheidsrecht
Telefoon:
070 - 364 81 02
Mobiel:
06 48 43 17 15

Gerelateerd

Het ABC van de Awb en meer … 150 150 Capra Advocaten

Het ABC van de Awb en meer …

Artikel

lees meer
Ontslag op staande voet wegens stiekem uitje naar de Efteling 150 150 Capra Advocaten

Ontslag op staande voet wegens stiekem uitje naar de Efteling

Artikel

lees meer
Wijziging van de Awb – wat betekent dit voor het MBO? 150 150 Capra Advocaten

Wijziging van de Awb – wat betekent dit voor het MBO?

Artikel

lees meer
De Wet open overheid in de zorgsector 150 150 Capra Advocaten

De Wet open overheid in de zorgsector

Artikel

lees meer
Schending van privacy – reden voor ontslag? 150 150 Capra Advocaten

Schending van privacy – reden voor ontslag?

Artikel

lees meer
Jurisprudentie selectie Onderwijs – augustus 2023 150 150 Capra Advocaten

Jurisprudentie selectie Onderwijs – augustus 2023

Artikel

lees meer
Studenten in het MBO – rechtsbescherming 150 150 Capra Advocaten

Studenten in het MBO – rechtsbescherming

Artikel

lees meer
Jurisprudentie selectie Onderwijs – mei 2023 150 150 Capra Advocaten

Jurisprudentie selectie Onderwijs – mei 2023

Artikel

lees meer
Jurisprudentie selectie Onderwijs – maart 2023 150 150 Capra Advocaten

Jurisprudentie selectie Onderwijs – maart 2023

Artikel

lees meer
Jurisprudentie selectie Onderwijs – januari 2023 150 150 Capra Advocaten

Jurisprudentie selectie Onderwijs – januari 2023

Artikel

lees meer
Jurisprudentie Onderwijs – selectie jaaroverzicht 2022 150 150 Capra Advocaten

Jurisprudentie Onderwijs – selectie jaaroverzicht 2022

Artikel

lees meer
Jurisprudentie selectie Onderwijs – december 2022 150 150 Capra Advocaten

Jurisprudentie selectie Onderwijs – december 2022

Artikel

lees meer
Jurisprudentie selectie Onderwijs – november 2022 150 150 Capra Advocaten

Jurisprudentie selectie Onderwijs – november 2022

Artikel

lees meer
Jurisprudentie selectie Onderwijs – september 2022 150 150 Capra Advocaten

Jurisprudentie selectie Onderwijs – september 2022

Artikel

lees meer
Jurisprudentie selectie Onderwijs – juli 2022 150 150 Capra Advocaten

Jurisprudentie selectie Onderwijs – juli 2022

Artikel

lees meer
Lunchwebinars: ongewenste omgangsvormen in het onderwijs 150 150 Capra Advocaten

Lunchwebinars: ongewenste omgangsvormen in het onderwijs

Drie korte webinars van 15 minuten over het onderwerp ‘ongewenste omgangsvormen in het onderwijs

lees meer
Jurisprudentie selectie Onderwijs – mei 2022 150 150 Capra Advocaten

Jurisprudentie selectie Onderwijs – mei 2022

Artikel

lees meer
Jurisprudentie selectie Onderwijs – maart 2022 150 150 Capra Advocaten

Jurisprudentie selectie Onderwijs – maart 2022

Artikel

lees meer
Jurisprudentie selectie Onderwijs – december 2021 150 150 Capra Advocaten

Jurisprudentie selectie Onderwijs – december 2021

Artikel

lees meer
Jurisprudentie selectie Onderwijs – september 2021 150 150 Capra Advocaten

Jurisprudentie selectie Onderwijs – september 2021

Artikel

lees meer
Jurisprudentie selectie Onderwijs – juni 2021 150 150 Capra Advocaten

Jurisprudentie selectie Onderwijs – juni 2021

Artikel

lees meer
Hoera, de scholen gaan weer open? 150 150 Capra Advocaten

Hoera, de scholen gaan weer open?

Artikel

lees meer
Verwijdering leerling: het belang van een goed dossier… 150 150 Capra Advocaten

Verwijdering leerling: het belang van een goed dossier…

Artikel

lees meer
Jurisprudentie selectie Onderwijs – maart en april 2021 150 150 Capra Advocaten

Jurisprudentie selectie Onderwijs – maart en april 2021

Artikel

lees meer
Jurisprudentie selectie Onderwijs – januari en februari 2021 150 150 Capra Advocaten

Jurisprudentie selectie Onderwijs – januari en februari 2021

Artikel

lees meer
De arbeidsrechtadvocaat als conflictmanager 150 150 Capra Advocaten

De arbeidsrechtadvocaat als conflictmanager

Artikel

lees meer
Een machtsstrijd tussen onderwijsbestuurders 150 150 Capra Advocaten

Een machtsstrijd tussen onderwijsbestuurders

Artikel

lees meer
Selectie van jurisprudentie voor het onderwijs 3e kwartaal 2019 150 150 Capra Advocaten

Selectie van jurisprudentie voor het onderwijs 3e kwartaal 2019

Artikel

lees meer
Selectie Jurisprudentie Onderwijs 2e kwartaal 2019 150 150 Capra Advocaten

Selectie Jurisprudentie Onderwijs 2e kwartaal 2019

Artikel

lees meer
Rechtspositionele maatregelen voorafgaand aan de normalisering 150 150 Capra Advocaten

Rechtspositionele maatregelen voorafgaand aan de normalisering

Artikel

lees meer
Aanpassingswetgeving WNRA: drie praktijkvragen beantwoord 150 150 Capra Advocaten

Aanpassingswetgeving WNRA: drie praktijkvragen beantwoord

Artikel

lees meer
Advies bij toepassing model arbeidsovereenkomst VNG 150 150 Capra Advocaten

Advies bij toepassing model arbeidsovereenkomst VNG

Artikel

lees meer
Scan uw lokale regelingen voor de invoering van de Wnra 150 150 Capra Advocaten

Scan uw lokale regelingen voor de invoering van de Wnra

Artikel

lees meer
De Wnra heeft gevolgen voor uw mandaat- en volmachtbesluiten 150 150 Capra Advocaten

De Wnra heeft gevolgen voor uw mandaat- en volmachtbesluiten

Artikel

lees meer
De Leerplichtwet en het Sociaal Medisch Advies 150 150 Capra Advocaten

De Leerplichtwet en het Sociaal Medisch Advies

Artikel

lees meer
Selectie Jurisprudentie Onderwijs 2e kwartaal 2018 150 150 Capra Advocaten

Selectie Jurisprudentie Onderwijs 2e kwartaal 2018

Artikel

lees meer
Selectie Jurisprudentie Onderwijs 1e kwartaal 2018 150 150 Capra Advocaten

Selectie Jurisprudentie Onderwijs 1e kwartaal 2018

Artikel

lees meer
Eigenrisico dragen voor ZW en WGA: wat betekent dat? 150 150 Capra Advocaten

Eigenrisico dragen voor ZW en WGA: wat betekent dat?

Artikel

lees meer
Van school verwijderd: is dat een straf? 150 150 Capra Advocaten

Van school verwijderd: is dat een straf?

Artikel

lees meer
De quotumregeling arbeidsbeperkten wordt geactiveerd 150 150 Capra Advocaten

De quotumregeling arbeidsbeperkten wordt geactiveerd

Artikel

lees meer
Rechtsbescherming onder de Wnra 150 150 Capra Advocaten

Rechtsbescherming onder de Wnra

Artikel

lees meer
Selectie Jurisprudentie Onderwijs 4e kwartaal 2017 150 150 Capra Advocaten

Selectie Jurisprudentie Onderwijs 4e kwartaal 2017

Artikel

lees meer
Waarschuwing of toch een berisping? 150 150 Capra Advocaten

Waarschuwing of toch een berisping?

Artikel

lees meer
Zwijgen is zilver, spreken is goud? 150 150 Capra Advocaten

Zwijgen is zilver, spreken is goud?

Artikel

lees meer
Het recht op vergetelheid in het onderwijs 150 150 Capra Advocaten

Het recht op vergetelheid in het onderwijs

Artikel

lees meer
De verstandhouding tussen school en ouders 150 150 Capra Advocaten

De verstandhouding tussen school en ouders

Artikel

lees meer
Selectie Jurisprudentie Onderwijs 3e kwartaal 2017 150 150 Capra Advocaten

Selectie Jurisprudentie Onderwijs 3e kwartaal 2017

Artikel

lees meer
In beeld: het ontslagrecht na de normalisering 150 150 Capra Advocaten

In beeld: het ontslagrecht na de normalisering

Artikel

lees meer
Iedereen is gelijk, maar niet hetzelfde 150 150 Capra Advocaten

Iedereen is gelijk, maar niet hetzelfde

Artikel

lees meer
Het medisch beroepsgeheim onder druk 150 150 Capra Advocaten

Het medisch beroepsgeheim onder druk

Artikel

lees meer
De Wet openbaarheid van bestuur 150 150 Capra Advocaten

De Wet openbaarheid van bestuur

Artikel

lees meer
Pesten in het onderwijs in arbeidsrechtelijk perspectief 150 150 Capra Advocaten

Pesten in het onderwijs in arbeidsrechtelijk perspectief

Artikel

lees meer
Passend onderwijs: leuker kunnen we het niet maken … 150 150 Capra Advocaten

Passend onderwijs: leuker kunnen we het niet maken …

Artikel

lees meer
Parent power of ouderlijke onmacht? 150 150 Capra Advocaten

Parent power of ouderlijke onmacht?

Artikel

lees meer
Van schoolbank naar beklaagdenbank 150 150 Capra Advocaten

Van schoolbank naar beklaagdenbank

Artikel

lees meer
Te vroeg in gebreke gesteld: geen dwangsom 150 150 Capra Advocaten

Te vroeg in gebreke gesteld: geen dwangsom

Artikel

lees meer
Aanbesteden; een goed begin is het halve werk 150 150 Capra Advocaten

Aanbesteden; een goed begin is het halve werk

Artikel

lees meer

Blijf op de hoogte

Blijf op de hoogte over ontwikkelingen, interessante jurisprudentie en wetswijzigingen op het gebied van arbeidsverhoudingen binnen de sectoren overheid, onderwijs en zorg. Selecteer welke nieuwsbrieven u wilt ontvangen en wij houden u op de hoogte.

Vestiging Den Haag
Laan Copes van Cattenburch 56
2585 GC Den Haag
Telefoon 070-364 81 02
Fax 070-361 78 47
denhaag@capra.nl

Vestiging ‘s-Hertogenbosch
Bastion Vught 1
5211 CZ ‘s-Hertogenbosch
Telefoon 073-613 13 45
Fax 073-614 82 16
s-hertogenbosch@capra.nl

Vestiging Zwolle
Terborchstraat 12
8011 GG Zwolle
Telefoon 038-423 54 14
Fax 038-423 47 84
zwolle@capra.nl

Vestiging Maastricht
Spoorweglaan 7
6221 BS Maastricht
Telefoon 043-7 600 600
Fax 043-7 600 609
maastricht@capra.nl